hobby

maciokoke

Dzieńdobry !

Dodam troszeczke informacji na temat traktatu wersalskiego. Byłbym wdzięczny gdyby ktoś poszerzył moją wiedzę na ten temat.

Traktat wersalski

Traktat wersalski to główny układ pokojowy kończący pierwszą wojnę światową
podpisany 28 czerwca 1919 roku przez Niemcy i państwa ententy wśród których główną
rolę odegrały Francja, Stany Zjednoczonaczone i Wielka Brytania. Zostałratifikowany
10 stycznia 1920r. i z tą datą wszedł w życie. W jego wyniku rozpadły się potęgi
polityczno-militarne tj. Austro-Węgry, Rosja, kolonie straciły Niemcy, Turcja (Liga
Narodów oddała je w mandat innych państw - Wielkiej Brytani, Włoch, Francjii i Japoni).
Główną zasadą podziału miało być prawo do samostawienia narodów (taką zasadę
zaproponował Thomas Woodrow Wilson oraz Włodzimierz Lenin, a więc osoby
reprezentujące dwie przeciwstawne opcje polityczne). Traktat ustalił wiele granic między
państwowych w Europie oraz wprowadził nowy ład polityczny. Traktat wersalski został
zawarty podczas paryskiej konferencji pokojowej, trwającej od 18 stycznia 1919 roku do
21 stycznia 1920 roku. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw. Polska była
reprezentowana przez Ignacego Paderewskiego, Romana Dmowskiego i Władysława
Grabskiego. Państwa pokonane w I wojnie światowej (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja,
Bułgaria) niezostały dopuszczone do konferencji. Przedstawiono im tylko traktaty do
podpisania. Rosja Radziecka nie została zaproszona, gdyż mocarstwa Ententy nie
uznawały rządu bolszewickiego.

Po zawarciu traktatu z Niemcami nastąpiło zawarcie dalszych porozumień pokojowych
z państwami pokonanymi:

10 września 1919r. z Austrią w Saint-Germain-en-Laye
27 listopada 1919r. z Bułgarią w Neuilly
4 czerwca 1920r. z Węgrami w Trianon
10 sierpnia 1920r. z Turcją w Savres

W pierwszej części (artykół 1 z 26), liczącego łącznie 440 artykułów zapisano powołanie
Ligi Narodów. Dalsze części dotyczyły losów Niemiec.

Straty teretorialne Niemiec

Alzacja i Lotaryngia (na rzecz Francji)
Eupen i Malmedy (na rzecz Belgii)
Wielkopolska i Pomorze Gdańskie, bez Gdańska który uzyskał status Wolnego
Miasta (na rzecz Polski). Zaś w Prusach Wschodnich i Górnym Śląsku miały
zostać przeprowadzone plebiscyty wśród ludności
Plebiscyt w Szlezwiku wygrany przez Danię
Okręg Kłajpedy i Okręg Saary przeszły pod międzynarodową kontrolę
niemieckie terytoria kolonialne rozdzielono pomiędzy zwycięsców
i przekazano pod opiekę Ligi Narodów, tworząc tam mandaty A, B i C.

Niemcy w sumie straciły 1/8 terytorium - 70,5 tys. km do kwadratu i 6.5 mln. ludności .

Demilitaryzacja Niemiec

Wprowadzenie demilitaryzacjii Nadrenii polegało na tym, że na terenie lewobrzeżnej
Nadreni i 50-kilometrowym pasie wzdłuż prawego brzegu Renu zakazano Niemcom
posiadania wojsk. W części V traktatu nakazano zmniejszenie liczebności armii
niemieckiej do 100 tys. żołnierzy oraz zakazano wyposażania armii w czołgi i samoloty
bojowe. Marynarka wojenna (Reichsmarine) mogła posiadać z większych okrętów jedynie:

6 pancerników
6 lekkich krążowników
12 kontrtorpedowców
12 torpedowców

W sumie 36 okrętów. Nie wolno było Reichsmarine posiadać okrętów podwodnych
i lotnictwa morskiego. Liczebność personelu marynarki miała być zredukowana do 15 tys.
ludzi. W traktacie zapisano, że wymiana okrętów może nastąpić po 15-20 latach od chwili
ich zwodowania oraz zapisano limity wyporności nowych okrętów (np. pancerniki - 10 000 t,
krążowniki - 6 000 t). Pozostawiono jednocześnie Niemcom jedynie przestarzałe pancerniki
(typów Braunschweig i Deutschland) i krążowniki.Fortyfikacje musiały zostać zniszczone.

Ciężary ekonomiczne nałożone na Niemcy

Na konferencji zapadła jedynie decyzja, iż po raz pierwszy w historii, reparacje wojenne
zostaną wypłacone jako rekompensata za faktycznie poniesione w wyniku działań
wojennych straty. Oszacowanie ich wysokości oraz możliwości płatniczych Niemiec
pozostawiono Komisji Odszkodowań, która zakończyła swoją pracę w maju 1921 ustalając
ich wysokość na 132 mld marek w złocie. Była to suma nierealistycznie wysoka głównie
dzięki staraniom Francji, która widziała w reparacjach środek hamowania wzrostu potęgi
gospodarczej Niemiec, których rewanżyzmu obawiała się przez cały okres międzywojenny.
Mimo początkowej determinacji francuskiej by je wyegzekwować (okupacja zagłębia Ruhy
w styczniu 1923), nigdy nie zostały spłacone. Na ich redukcji zależało głównie USA, które,
w przeciwieństwie do Francji, środek utrzymania pokoju w Europie widziały w silnych
gospodarczo Niemczech (plany Dawesa i Younga - redukcja niemieckiego zadłużenia).

Straty teretorialne Austri

Rozpad monarhii austro-węgierskiej sankcjonował układ w Saint-Germain-en-Laye
(wrześeń 1919r.) Uznano niepodległość Austrii.

Czech, Moraw, Części Śląska (na rzecz Czechosłowacjii)
Większość Dalmacji, Bośni Hercegowiny (na rzecz królestwa SHS)
Galicji i Część Śląska Cieszyńskiego (na rzecz Polski)
Płd. Tyrolu i Istrii (na rzecz Włoch)
Bukowiny (na rzecz Rumunii)

Armię austrijacką ograniczono do 30 tys. żołnierzy, odebrano marynarke handlową
i wojenną na Adriatyku i Dunaju.Rozbrojona Austria miała wypłacić reparacje wojenne.

Straty terytorialne Węgier

Traktat w Trianon (czerwiec 1920r.) sankcjonował utratę przez węgry 71% terytorium.

Słowacjii i Rusi Zakarpackiej (na rzecz Czechosłowacjii)
Wojwodiny (na rzecz królestwa SHS)
Siedmiogrodu (na rzecz Rumunii)
Burgenlandu (na rzecz Austrii)

Rozbrojenie i zapłacenie reparacjii wojennych.

Straty teretorialne Bułgari

Traktat w Neuilly (listopad 1919r.) określał nowe granice Bułgarii (straciła 10% terytorium)

Południowa Dobrudża (na rzecz Rumunii)
Cząstkę Macedonii (na rzecz królestwa SHS)
zachodnią trację (na rzecz Grecjii)

Nakazywał rozbrojenie i ograniczenie wojska do 20tys. żołnierzy, wypłacanie odszkodowań
wojennych Grecjii i Jugosławi (2,25 mld franków, płatne w ciągu 37 lat ), dostarczanie po
50 tys. ton węgla i przekazywanie rocznie 70 tys. sztuk bydła Rumunii.

Straty teretorialne Turcjii

Traktat zaś w Sevres (sierpień 1920r.) decydowało o rozpadzie imperium tureckiego na
blizkim wschodzie. Część terenów z Palestyną oraz Transjordańską - powierzono z mandatu
Ligi Narodów Wielkiej Brytanii, Syrię i Liban - Francjii.

Zaobowiązania polityczne

Niemcy zobowiązały się do poszanowania suwerenności Austrii i wyrzekały się
zamiarów Anschlussu
Niemcy uznały niepodległość Czechosłowacjii i Polski.

Rzeki międzynarodowe

W Wersaluza międzynarodowe rzeki uznano:

Łaba począwszy od ujścia Wełtawy i Wełtewa do Pragi
Odra od ujścia Opawy
Niemen od Grodna

Ponadto zagwarantowano wolność przepływu przez Kanał Kiloński dla statków handlowych
i pasażerskich oraz okrętów wojennych państw "będących w pokoju z Niemcami".

Sankcje

Zwycięskie mocarstwa postawiły w stan oskarżenia cesarza Wilhelma II za najwyższą
obrazę moralności międzynarodowej i świętej powagi traktatów". Ustanowiono specjalny
trybunał dla oskarżonego władcy, składający się z 5 sędziów z USA, Wielkiej Brytanii,
Francjii, Włoch i Japonii. Zwrócono się ponadto do rządu Holandii z prośbą o wydanie
cesarza (odmówili). Niemcy zostały zobowiązane do przekazania na wniosek mocarstw
osób oskarżonych o popełnienie w czasie wojny czynów uznanych za zbrodnicze,
"sprzeczne z prawami i zwyczajami wojennymi". Oskarżeni o popełnienie czynów
przeciwko obywatelom danego mocarstwa mieli być sądzeni przed trybunałem tego
państwa.

Gwarancje

Tytułem zagwarantowania przestrzegania traktatu przez Niemcy, mocarstwa zachodnie
zdecydowały się okupować terytorium Niemiec na zachód od Renu (z kilkoma przyczółkami
na wschodzie) na okres od 5 do 15 lat (3 strefy okupacyjne).

Ocena i następstwa traktatu wersalskiego

Wiele postanowień traktatu wersalskiego było krytykowane jako niewykonalne. Swój protest
złożył między innymi angielski ekonomista John Maynard Keynes, który był doradcą
podczas rokowań oraz, jako jedyny z delegacji niemieckiej, Otto Landsberg. Sprzeciw wobec
traktatu wersalskiego wśród mieszkańców Niemiec stanowił podłoże popularności nazistów,
która w efekcie doprowadziła do objęcia władzy przez Adolfa Hitlera. Hitlerowskie Niemcy
odrzuciły ograniczenia traktatu w roku 1935. Traktat wersalski miał wpływ na politykę wielu
państw europejskich i w znacznym stopniu ukształtował zjawiska historyczne
w dwudziestoleciu międzywojennym. Rozpad systemu wersalskiego był w dużej mierze
wynikiem wycofania się USA z projektu Ligi Narodów i wykluczenia dwóch najsilniejszych
krajów kontynentalnej Europy - Niemiec i Rosji Radzieckiej, które by wyjść z izolacji zawarły
umowę Rapallo.

Pozdrowienia.